Ostatnia nowelizacja ustawy odpadach jednoznacznie przesądziła, że do 24 stycznia 2018 r. ma powstać Baza danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (BDO), która ma umożliwić sprawne zarządzenie i kontrolę systemu gospodarki odpadowej w Polsce. Skutki zmian odczują przede wszystkim przedsiębiorcy, których działalność jest związana z wytwarzaniem, zbieraniem lub przetwarzaniem odpadów, ale konieczność dostosowania do nowych regulacji nie ominie również organów administracji.
Jakie informacje będą gromadzone w Bazie danych odpadowych?
O tym, że powstanie ogólnokrajowa, internetowa baza danych do gromadzenia informacji z zakresu gospodarki odpadowej było wiadomo już od początku 2013 r., czyli od momentu wejścia w życie ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Jednak czujność przedsiębiorców została niejako uśpiona, gdyż termin utworzenia Bazy danych o odpadach był niejednokrotnie przesuwany. O mały włos, a Baza danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami nie powstałaby również w 2018 r., gdyż jeszcze do września tego roku zakładane było kolejne – roczne przesunięcie terminu utworzenia BDO. Ostatecznie wycofano się z tego pomysłu, w efekcie czego do 24 stycznia 2018 r. ma powstać BDO, które ma zrewolucjonizować i unowocześnić w głównej mierze sposób ewidencjonowania oraz sprawozdawczości odpadowej, a co za tym idzie, da nowe możliwość kontroli działalności w gospodarce odpadami.
Baza danych odpadowych ma umożliwiać m.in.:
- prowadzenie rejestru określonych podmiotów (dotyczy prawie wszystkich przedsiębiorców działających na rynku gospodarki odpadowej), na wniosek i z urzędu przez marszałka województwa, a także wprowadzanie zmian i aktualizację danych rejestrowych;
- składanie sprawozdań przez podmioty z zakresu produktów, opakowań i gospodarki odpadowej, a także w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi przez marszałków województw, wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast;
- dostęp do informacji z rejestru publicznie dostępnego;
- gromadzenie przez marszałków województw kopii decyzji dotyczących gospodarki odpadowej.
Zmiany odnośnie Bazy danych o odpadach i termin ich wdrożenia
Jedną z najistotniejszych zmian związanych z wdrożeniem nowych przepisów będzie rozszerzenie wcześniej zakładanego katalogu zadań, jakie mają być wykonywane poprzez Bazę danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami.
Prowadzenie ewidencji wyłącznie poprzez Bazę danych odpadowych
Ustawa nowelizująca przewiduje, że prowadzenie ewidencji odpadów będzie się odbywało wyłącznie za pośrednictwem BDO. Oznacza to że dokumenty umożliwiające ewidencję odpadów (za wyjątkiem kart odpadów niebezpiecznych), w tym najpopularniejsze: karty przekazania odpadów (KPO) i karty ewidencji odpadów, będą musiały być na bieżąco prowadzone oraz uzupełniane bezpośrednio w BDO. Będzie to duża, choć nie jedyna zmiana dla przedsiębiorstw, które obecnie prowadzą ewidencję w formie papierowej.
Likwidacja zbiorczych kart przekazania odpadów
Kolejnym zaskoczeniem może być całkowita likwidacja zbiorczych kart przekazania odpadów. Obecnie przepisy zezwalają na sporządzanie zbiorczej KPO obejmującej odpady danego rodzaju, przekazywane temu samemu posiadaczowi, przez tego samego transportującego, w okresie jednego miesiąca.
Posiadanie potwierdzenia założenia KPO w trakcie transportu odpadów
W związku z powyższymi zmianami kierowca wykonujący transport odpadów będzie zobowiązany do posiadania przy sobie potwierdzenia utworzenia KPO wygenerowanego w BDO. Zmiany te mają umożliwić bieżącą (online), a nie jak dotychczas okresową, weryfikację danych dotyczących transportu odpadów z danymi zawartymi w KPO utworzonej w BDO. Instrument ten będzie mógł być wykorzystany zarówno w trakcie kontroli konkretnego transportu odpadów, jak i zdalnie przez właściwe organy.
Zmiany w prowadzeniu ewidencji i sprawozdaniach odpadowych od 2020 r.
Równie istotny, jak same zmiany, jest czas ich wejścia w życie. Przez pierwsze dwa lata w ramach BDO będzie funkcjonował jedynie rejestr podmiotów wprowadzających produkty, produkty w opakowaniach i gospodarujących odpadami (jeśli wpis do rejestru jest wymagany, to bez niego nie będzie można prowadzić działalności). Po utworzeniu rejestru BDO podmioty będą miały pół roku na złożenie wniosku o wpis do rejestru, o ile urząd marszałkowski nie wpisze ich z urzędu na podstawie obowiązujących pozwoleń i zezwoleń w zakresie gospodarki odpadowej. Szacuje się, że w rejestrze Bazy danych o odpadach będzie ok. 89 tys. podmiotów. Nowością jest to, że o wpis do rejestru BDO będą musiały się starać również podmioty wytwarzające odpady, niezobowiązane do posiadania pozwolenia zintegrowanego czy pozwolenia na wytwarzanie odpadów ale zobligowane do prowadzenia ewidencji odpadów.
Systematycznie, w kolejnych latach będą tworzone kolejne moduły Bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami, umożliwiające m.in. prowadzenie ewidencji czy składanie sprawozdań. I tak pierwszy raz sprawozdania poprzez Bazę danych odpadowych będą składane w 2020 r. za 2019 r. Do tego czasu utrzymane są w mocy dotychczasowe przepisy z drobnymi zmianami.
Główny cel zmian – uszczelnienie systemu gospodarki odpadami w Polsce
Powyżej opisano jedynie kilka wybranych zmian, związanych z nowelizacją, która ma przyczynić się do uszczelnienia systemu gospodarki odpadowej, walki z szarą strefą oraz zwiększenia kontroli nad odpadami. Skutki zmian odczują zarówno duże przedsiębiorstwa wytwarzające, zbierające czy przetwarzające znaczne ilości odpadów, jak i małe oraz mikro przedsiębiorstwa. Szereg zmian czeka również na podmioty zaangażowane w gospodarkę odpadami komunalnymi.
Co więcej, Ministerstwo Środowiska już teraz zapowiada prace nad kolejnymi zmianami związanymi m.in. z wprowadzeniem gwarancji finansowej czy umożliwieniem prowadzenia przez Inspekcję Ochrony Środowiska kontroli bez wcześniejszego 7-dniowego zawiadomienia o zamiarze jej wszczęcia.
Autor: Katarzyna Drabek
Zobacz również:
Przeczytaj także: