Kontrole gospodarowania wodami w 2024 roku – czego dotyczyły i co wykazały?

Ponad 700 kontroli gospodarowania wodami, setki nieprawidłowości i dziesiątki grzywien – tak wygląda bilans działań Wód Polskich w pierwszym półroczu 2024 roku. Sprawdź, co było kontrolowane najczęściej, jakie działania podjęto po wykryciu naruszeń i co możesz zrobić, by uniknąć kar.

Dlaczego prowadzi się kontrole gospodarowania wodami?

Kontrola gospodarowania wodami to jedno z najważniejszych narzędzi ochrony zasobów wodnych w Polsce. Pozwala sprawdzić, czy podmioty korzystające z wód lub wykonujące urządzenia wodne działają zgodnie z ustawą Prawo wodne oraz wydanymi decyzjami administracyjnymi.

Celem kontroli jest nie tylko wykrywanie nieprawidłowości, ale przede wszystkim ochrona ilościowa i jakościowa wód oraz wspieranie racjonalnego zarządzania zasobami wodnymi.

Co to jest gospodarowanie wodami?

Gospodarowanie wodami to całokształt działań związanych z korzystaniem, ochroną i zarządzaniem zasobami wodnymi. Obejmuje między innymi: pobór i odprowadzanie wód, wykonywanie i utrzymywanie urządzeń wodnych, ochronę przed powodzią oraz działania służące zapewnieniu odpowiedniej jakości i ilości wody dla różnych potrzeb społecznych i gospodarczych. Gospodarowanie wodami odbywa się zgodnie z przepisami ustawy Prawo wodne.

Czym są usługi wodne?

Usługi wodne to szczególna forma korzystania z wód, obejmująca m.in. pobór wód, odprowadzanie ścieków, retencjonowanie wód czy ich przepuszczanie przez urządzenia energetyczne. Usługi wodne są odpłatne i wymagają uzyskania zgód wodnoprawnych. Ich zakres określony jest w ustawie Prawo wodne.

Umów darmową prezentację aplikacji Zarządzanie gospodarką wodno-ściekową!

Kto przeprowadza kontrole gospodarowania wodami?

Do 30 czerwca 2024 roku kontrole prowadzone były przez upoważnionych pracowników Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej oraz regionalnych zarządów gospodarki wodnej.

Od 1 lipca 2024 roku, na mocy ustawy o rewitalizacji rzeki Odry, kontrole te stały się zadaniem Inspekcji Wodnej – nowej jednostki organizacyjnej w ramach Wód Polskich.

Ile kontroli przeprowadzono w 2024 roku?

Z danych udostępnionych przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie wynika, że w pierwszym półroczu 2024 roku przeprowadzono:

• 708 kontroli gospodarowania wodami, w tym:
  • 169 planowych
  • 539 doraźnych (na podstawie zgłoszeń).

To o 191 kontroli więcej niż w analogicznym okresie 2023 roku. W stosunku do planu na 2024 rok, wykonano ponad 411% zakładanych działań.

Co było najczęściej kontrolowane?

Zakres kontroli był szeroki – od legalności korzystania z wód po wykonywanie urządzeń wodnych. Najczęściej sprawdzano:

• korzystanie z wód i zasobów wodnych (92% kontroli),
• utrzymywanie wód i urządzeń wodnych (79%),
• przestrzeganie warunków decyzji administracyjnych (73%),
• wykonywanie urządzeń wodnych (58%).

W wielu przypadkach kontrole dotyczyły też:

• nielegalnego wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi,
• braku zgód wodnoprawnych,
• wykonywania pomostów, stawów ziemnych, ujęć wód bez zezwoleń,
• naruszeń zakazów (np. grodzenia nieruchomości nad rzekami).

Jakie były skutki wykrytych nieprawidłowości?

W wyniku stwierdzonych naruszeń, Wody Polskie podjęły szereg działań:

• wydano 317 zarządzeń pokontrolnych,
• 167 spraw przekazano do innych organów (np. WIOŚ, nadzór budowlany, samorządy),
• 21 spraw trafiło do organów ścigania,
• nałożono 20 mandatów karnych na łączną kwotę 52 300 zł,
• została wydana 1 decyzja zakazująca korzystania z wód z rygorem natychmiastowej wykonalności.

To pokazuje, że kontrole nie są „na pokaz” – wiążą się z realnymi konsekwencjami dla podmiotów łamiących prawo wodne.

Jak uniknąć sankcji? 3 kluczowe zasady.

1. Korzystaj z wód legalnie.
   Upewnij się, że posiadasz aktualne pozwolenie wodnoprawne i spełniasz jego warunki.
2. Zgłaszaj nielegalne działania
   Jeśli zauważysz wprowadzanie ścieków do wód, nielegalne ujęcia lub inne działania zagrażające środowisku wodnemu – zgłoś to do WIOŚ lub Wód Polskich.
3. Zadbaj o legalizację urządzenia wodnego
   Brak legalizacji może skutkować decyzją o obowiązku likwidacji urządzenia, a nawet grzywną, aresztem lub ograniczeniem wolności.

Czym zajmuje się Inspekcja Wodna?

Inspekcja Wodna to działająca od 1 lipca 2024 roku jednostka w strukturze Wód Polskich, odpowiedzialna za kontrole w zakresie gospodarowania wodami. Do jej zadań należy m.in. sprawdzanie zgodności działań podmiotów korzystających z wód z przepisami prawa, egzekwowanie warunków decyzji administracyjnych oraz podejmowanie działań w przypadku wykrycia nieprawidłowości.

Oznacza to między innymi:

• większe wyspecjalizowanie zespołów kontrolnych,
• wzmocnienie roli Wód Polskich jako organu nadzorującego korzystanie z wód,
• możliwe zwiększenie działań kontrolnych w najbliższych miesiącach.

Wnioski z kontroli gospodarowania wodami w 2024 roku

Kontrole są coraz częstsze – rośnie też świadomość zagrożeń

W porównaniu z poprzednimi latami wyraźnie widać, że liczba kontroli gospodarowania wodami dynamicznie rośnie. W 2024 roku Wody Polskie przeprowadziły o 191 więcej kontroli niż rok wcześniej, a skala wykonania planu przekroczyła 400%. To pokazuje, że organy znacznie uważniej przyglądają się temu, jak podmioty korzystają z zasobów wodnych. Jednocześnie wzrasta świadomość społeczna dotycząca wpływu nielegalnych działań (np. odprowadzania ścieków bez pozwoleń) na stan środowiska. Zgłoszenia mieszkańców oraz organizacji coraz częściej stają się podstawą do doraźnych interwencji.

Sankcje są realne i coraz bardziej odczuwalne

Mandaty, zakazy korzystania z wód czy kierowanie spraw do organów ścigania przestają być rzadkimi przypadkami – to codzienna praktyka wynikająca z intensyfikacji kontroli i lepszej egzekucji przepisów. W 2024 roku nałożono grzywny o łącznej wartości ponad 50 tys. zł, wydano setki zarządzeń pokontrolnych i wszczęto postępowania karne. To sygnał, że łamanie przepisów nie jest już traktowane pobłażliwie, a instytucje nadzorcze realnie wykorzystują swoje kompetencje.

Współpraca z Wodami Polskimi przynosi korzyści

Choć kontrole mogą budzić niepokój, warto pamiętać, że współpraca z jednostkami terenowymi Wód Polskich działa na korzyść przedsiębiorców i instytucji. W wielu przypadkach wczesny kontakt, np. w sprawie legalizacji urządzenia wodnego czy wyjaśnienia zapisów pozwolenia, pozwala uniknąć kosztownych konsekwencji. Pracownicy zarządów zlewni i regionalnych zarządów gospodarki wodnej mogą podpowiedzieć, jak postępować zgodnie z przepisami i pomóc w uporządkowaniu formalności. Proaktywne podejście opłaca się – nie tylko finansowo, ale także wizerunkowo.

Zautomatyzuj zarządzanie wodą i ściekami dzięki nowoczesnej aplikacji!

Szukasz skutecznego sposobu na kontrolę gospodarki wodno-ściekowej w swoim przedsiębiorstwie? Postaw na inteligentne rozwiązanie, które pozwala na bieżący monitoring zużycia wody, ilości ścieków oraz poziomu zanieczyszczeń – wszystko zgodnie z obowiązującymi decyzjami środowiskowymi.

Dzięki aplikacji do zarządzania gospodarką wodno-ściekową:

• zyskujesz pełną kontrolę nad procesami wodno-ściekowymi,
• monitorujesz dane w czasie rzeczywistym,
• łatwo analizujesz zgodność z limitami środowiskowymi,
• zwiększasz efektywność i ograniczasz ryzyko kar
• prowadzisz działalność zgodnie z aktualnymi przepisami.

To idealne narzędzie dla przedsiębiorstw, które chcą działać ekologicznie, zgodnie z przepisami i nowocześnie.

Podsumowanie

Kontrole gospodarowania wodami przeprowadzone w 2024 roku pokazują, że ochrona zasobów wodnych w Polsce jest coraz skuteczniej egzekwowana. Podmioty korzystające z wód powinny na bieżąco przeglądać swoje decyzje administracyjne i zadbać o zgodność z przepisami.

Zgodne z prawem korzystanie z wód to nie tylko obowiązek – to również element odpowiedzialnego zarządzania środowiskiem.