Przedsiębiorcy oraz inne podmioty, w związku z utworzeniem Bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (BDO), od 2020 r. zobowiązani są do sporządzania poprzez BDO ewidencji, a także sprawozdawczości odpadowej.
Zasady sporządzania ewidencji odpadów
Sporządzanie ewidencji odpadów odbywa się elektronicznie przez BDO. Do prowadzenia ewidencji zobowiązany jest (za wyjątkiem przypadków określonych w art. 66 ust. 4 ustawy o odpadach) posiadacz odpadów, a więc:
- wytwórca odpadów;
- osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która posiada odpady;
- władający powierzchnią ziemi, na której znajdują się odpady (gdyż domniemywa się, że jest on posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości).
Ewidencję odpadów prowadzi się przez BDO z zastosowaniem następujących dokumentów:
- karty przekazania odpadów (KPO);
- karty przekazania odpadów komunalnych (KPOK) – tryb przekazania odpadów i tryb ich odbioru;
- karty ewidencji odpadów;
- karty ewidencji komunalnych osadów ściekowych;
- karty ewidencji zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego;
- karty ewidencji pojazdów wycofanych z eksploatacji;
- karty ewidencji odpadów niebezpiecznych.
Uproszczona ewidencja odpadów
Dopuszcza się prowadzenie ewidencji odpadów w sposób uproszczony, w którym podmioty sporządzają jedynie KPO.
Uproszczona ewidencja odpadów dotyczy:
- podmiotów wytwarzających odpady niebezpieczne w ilości do 100 kg/rok;
- podmiotów wytwarzających odpady inne niż niebezpieczne (niebędące odpadami komunalnymi) w ilości do 5 t/rok;
- transportujących odpady – świadczących jedynie usługę transportu odpadów;
- władających powierzchnią ziemi, na której stosowane są komunalne osady ściekowe w celu uprawy roślin.
Ewidencja odpadów w czasie awarii BDO
Administrator Bazy danych odpadowych (minister właściwy ds. klimatu) zamieści komunikat o czasie trwania powstałej awarii BDO na swojej stronie Biuletynu Informacji Publicznej i na stronie BDO, jeśli będzie to technicznie możliwe. Jedynie w czasie trwania awarii można sporządzić dokumenty ewidencji odpadów poza BDO – w formie papierowej czy elektronicznej, wg wzorów określonych w załącznikach do ustawy o odpadach. Skorzystanie z wersji papierowej KPO lub KPOK oznacza konieczność przygotowania odpowiedniej liczby egzemplarzy dla każdego z posiadaczy odpadów: przekazującego, transportującego i przyjmującego odpady.
Dokumenty ewidencji odpadów ich posiadacz ma obowiązek wprowadzić do BDO niezwłocznie po przywróceniu jej sprawności, nie później niż w ciągu 30 dni od dnia jej naprawy. Z tym że posiadacz odpadów, który je przejmuje oraz transportujący odpady muszą wprowadzić do BDO dane dotyczące ich przejęcia czy potwierdzenie ich transportu niezwłocznie po wystawieniu KPO lub KPOK w BDO.
Zasady sporządzania sprawozdawczości odpadowej
Roczne sprawozdania o produktach, opakowaniach i o gospodarowaniu odpadami zobowiązani są złożyć:
- wprowadzający opakowania i eksportujący opakowania;
- wprowadzający produkty w opakowaniach, eksportujący i dokonujący wewnątrzwspólnotowej dostawy produktów w opakowaniach;
- przedsiębiorcy prowadzący punkty handlowe, w których oferowane są torby na zakupy z tworzywa sztucznego, objęte opłatą recyklingową;
- wprowadzający produkty (oleje i preparaty smarowe, opony), o których mowa w ustawie o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej;
- wprowadzający pojazdy;
- wprowadzający sprzęt elektryczny i elektroniczny czy ich autoryzowani przedstawiciele;
- wprowadzający baterie lub akumulatory;
- organizacje odzysku;
- organizacje odzysku opakowań;
- organizacje odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego.
Roczne sprawozdanie o wytwarzanych odpadach i gospodarowaniu odpadami zobowiązany jest złożyć:
- wytwórca odpadów, który zobowiązany jest do prowadzenia ich ewidencji;
- obowiązany do prowadzenia ewidencji odpadów prowadzący działalność polegającą na gospodarowaniu odpadami (poza prowadzącymi odbieranie odpadów komunalnych) w zakresie ich zbierania i przetwarzania;
- prowadzący działalność polegającą na wydobywaniu odpadów ze składowiska czy zwałowiska odpadów (posiadający zgodę na ich wydobywanie lub decyzję zatwierdzającą instrukcję prowadzenia składowiska odpadów w fazie poeksploatacyjnej).
Powyższe sprawozdania odpadowe należy złożyć do 15 marca za poprzedni rok kalendarzowy właściwemu marszałkowi województwa za pośrednictwem BDO. Szczegółowe wymagania dotyczące rocznych sprawozdań w zakresie produktów, opakowań oraz gospodarki odpadami regulują przepisy art. 73-78 ustawy o odpadach.
Natomiast roczna sprawozdawczość poprzez BDO w zakresie odpadów komunalnych jest wymagana na podstawie art. 9n, 9na, 9nb, 9q oraz 9s ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
Do 31 stycznia sprawozdanie w zakresie odpadów komunalnych wójtowi, burmistrzowi czy prezydentowi miasta musi przekazać podmiot:
- odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości;
- prowadzący punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych (PSZOK), z wyłączeniem gminy;
- pierwszy zbierający odpady komunalne, z wyłączeniem prowadzącego PSZOK.
Sprawozdanie z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi:
- do 31 marca wójt, burmistrz lub prezydent miasta przekazuje marszałkowi województwa i wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska;
- do 15 lipca marszałek województwa przekazuje ministrowi właściwemu do spraw klimatu.
Ponadto od 24 maja 2023 r. obowiązkiem sprawozdawczości odpadowej przez BDO objęty jest:
- wprowadzający do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych (wymienione w załącznikach nr 6-10 do ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej), wprowadzający do obrotu połowowe narzędzia zawierające tworzywa sztuczne, a także autoryzowani przedstawiciele zagranicznych sprzedawców tych produktów,
- prowadzący jednostkę handlu detalicznego, hurtowego bądź jednostkę gastronomiczną, w których są oferowane kubki czy pojemniki jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych (do żywności przeznaczonej do bezpośredniego spożycia) lub napoje, lub żywność pakowane przez tego przedsiębiorcę w te opakowania,
- pakujący napoje czy żywność w ww. kubki lub pojemniki oraz oferujący je za pomocą urządzenia vendingowego,
z tym że pierwsze sprawozdanie do 15 marca 2024 r. ma założyć za okres od 24 maja do 31 grudnia 2023 r. (okres objęty obowiązkiem prowadzenia dodatkowej ewidencji odpadowej poza BDO).
Sprawozdawczość odpadowa w czasie awarii BDO
W przypadku awarii BDO, która uniemożliwi złożenie w terminie przedmiotowych sprawozdań odpadowych, należy je złożyć niezwłocznie po usunięciu awarii. Zasady te nie dotyczą awarii (sprzętu, programu, dostępu do internetu) powstałych po stronie podmiotu prowadzącego ewidencję odpadów w BDO. Sprawozdania odpadowe złożone przez BDO nie wymagają opatrzenia podpisem.
Weryfikacja sprawozdań odpadowych
Złożone sprawozdania odpadowe podlegają weryfikacji. Marszałek województwa weryfikuje informacje zawarte w sprawozdaniu odpadowym w terminie do 30 września następnego roku. Podmiot może zostać wezwany za pośrednictwem BDO do korekty sprawozdania odpadowego w terminie określonym w wezwaniu, nie dłuższym niż 14 dni. W przypadku braku terminowej korekty uznaje się, iż obowiązek przekazania sprawozdania odpadowego nie został wykonany.
Dokumenty, na podstawie których sporządzono sprawozdanie odpadowe, należy przechowywać przez 5 lat od końca roku, którego dotyczą.
Autor: Aleksandra Banaś
Zobacz również:
Przeczytaj także: